युरोपातल्या नद्या जाम सुन्दर. खूपशा शिस्तबद्ध . नाकासमोर, channels मधून चालणाऱ्या, काही जाणीवपूर्वक माफक वळणं घेणाऱ्या, अगदी थोड्या मनसोक्त वाहणाऱ्या. Paris मधली सीन, किंवा रोम मधली Tiber किंवा Rhine-Main-Danube चा सुंदर कालवा. अमेरिकेत अजून एक category: “जाणीवपूर्वक मनसोक्त” वाहणाऱ्या: Wild and Scenic Rivers. अपार सुंदर, तरीही स्वतः भोवती अस्पर्श्तेचे न दिसणारे कुंपण वागवणाऱ्या. संस्कारित.
या घाण नाहीत, त्यांच्यात गटारे सांडत नाहीत, त्या अगदीच कोरड्या होत नाहीत. रंगीबेरंगी होड्या, काही मोठ्या बोटी डौलदारपणे सांभाळतात.. सभ्य.
आणि आमच्या बघा.. कोसी, बागमती, उतावली… बकाल, उफराट्या, कधी पाण्याने तुडुंब भरतील आणि कुचकामी धरणे- embankments तोडतील नेम नाही. बर, channels चे या ऐकत नाहीत. या आपले “once in 100 years” रेकॉर्ड्स सुद्धा बिंदास मोडतात (Record ठेवणारे पण त्यांचेच सुपुत्र!).
या Erosion ने जुन्या जागा खातात आणि deposition ने नव्या बनवतात. मनस्विनी.
काही माणसं बेशिस्त नद्यांसारखी. आपल्या मुलभूत प्रश्नांची उत्तरे आपल्यातच, आपल्या तोकड्या पण रक्ताच्या रसरशीत अनुभवात शोधणारी. अभिजात साहित्य वगैरेशी फारसे देणे घेणे नसणारी. पुस्तकात, कवितेत, साहित्यात आपल्या अनुभूतीच्या कुबड्या न शोधणारी.. काहीतरी तोडणारी आणि काहीतरी बनवणारी.
लखलखीत कोरी अनुभूती यांनाच येत असावी.
आणि मी बघ.. प्रत्येक भावछटेसाठी मला कुठेतरी, कधीतरी, काहीतरी, कोणीतरी तिसऱ्याने लिहून ठेवलेलं आठवतं आणि त्याने मग मी जाम खुश होते. तुला ती Nerolac ची ad आठवतीये? “मेरा वाला क्रीम”..”मला अगदी अस्सच म्हणायचं होतं”. “तंतोतंत” ( How I hate that word) सगळी second hand अनुभूती. Readymade कपड्यांमध्ये अंग बसविण्यासारखी. ch$&^@*@.
विदुषक मधल्या चंचले सारखे “ते सत्य माझेच , माझ्यापुरतेच असते , कारण त्यावर माझ्या जीवनाची रक्तमुद्रा असते . त्याचे दान करता येत नाही, कि इतरांकडून त्याचा स्वीकार करता येत नाही.” असं पाहिजे.
देखा, इथेपण ओरिजिनल नाही लिहिता येत :p
~ परिणीता
प्रवाह: नदीच्या सोबतीने वाहताना 